سلسله مباحث معـــاد از استاد فرزانه حضرت آیت الله محمد شجاعی (مد ظله العالی)
موضوع بحث: سنجش الهی بودن و غیر الهی بودن انسانها در برزخ
بسم الله الرحمن الرحیم
تدریجا معاد را از لحاظ مسئله تحول بیان کردیم و فهمیدیم که تحول پایه و اساس معـاد با توجه بر آیات و روایات موضوع معاد، تکوینی و متکی بر قانون تحول موجودات است. قرآن فرمود فکر نکنید که موجودات معدوم میشوند بلکه متحولند. نه تنها انسان بلکه همه موجودات متحولند. تحول یعنی شکل به شکل شدن و به حالات مختلف در آمدن، تغییر ماهیت دادن و به سوی تکامل پیش رفتن. هیچ موجودی از صفحه وجود برچیده نمیشود بلکه متحول و باقی است و مرتب در حال حرکت است. قهرا انسان به عنوان یک موجود با بقیه موجودات به سوی نقطه ای در حال حرکت است که نام آن معاد است و در آنجا تحولها و حرکتها متوقف خواهد شد. هر موجودی از هر راهی، هر مسیری و از هر مسلک و طریقی که حرکت کرده در آن نقطه متوقف خواهد شد و نتیجه حرکات و تحولات قبلی اش را خواهد دید.
گفتیم قرآن کریم میفرماید انسانها به محض اینکه بوجود آمدند شروع به تحول در این عالم میکنند و در حرکتند. هر انسانی به حساب قانون تحول در مدتی که در این عالم زندگی میکند با یک شکل خاصی جلو میرود و تکامل مییابد تا زندگی دنیویش تمام شود. قهرا وقتی تمام شد فصل جدیدی در مسئله تحول پیش میاید. مرگ به حساب تحول، فصل دیگر و عالم و نظام و شرایط دیگری است. قرآن میفرماید هر کسی بعد از اینکه در این عالم در یک مسیری پیش رفت و رنگ و شکلی گرفت پس از مرگ روحش منتقل به نظام دیگری در برزخ میشود و جسم و بدنش هم به صورت خاک منتقل بر وضع دیگری میشود، اما نه آن خاک در خاک بودنش و نه آن روح با آن شکلی که به برزخ رفته همانطور باقی خواهند ماند. روح ادامه به حرکت میدهد، جسم هم ادامه به حرکت میدهد که بعدها میگوییم چگونه حرکت میکنند تا به مسئله قیامت برسند.