جلسه چهارم

سلسله مباحث معـــاد از استاد فرزانه حضرت آیت الله محمد شجاعی (مد ظله العالی)

موضوع بحث: با هر رنگ و خصوصیاتی وارد برزخ شویم، جبر برزخ آنرا به تکامل میرساند.

 

بسم الله الرحمن الرحیم

گفتیم عالم ماده، کره زمین، کرات جوی و هرچه که در آنها هست و آنچه که در ماوراء جو هست و همه عوالم معنوی همه در حرکت تحولی به سوی یک نقطه است و همه چیز معاد دارند از جمله انسان. قرآن میفرماید عوامانه فکر نکنید که معاد فقط برای انسان است، هرچیزی که در خلقت هست معاد دارد. خاک، سنگ، کره زمین، نور و کرات جوی همه معاد دارند، ولی مسئله این است که انسان باید به معاد خودش توجه داشته باشد و همینقدر بداند که معاد کلی است.

در این جلسه مسائل دیگری را درباره قانون تحول میگوئیم. مطالب قبلی را اول بیاد بیاورید تا در تعقیب آن بیانات، با صحبتهای دیگر یک نتیجه گیری دیگر بکنیم.

قرآن فرمود قانون تحول است، چون قانون تحول است کلی و تکوینی است. مسئله چون بر قانون تحول متکی است، اصل مسئله هم روی روح تکیه میکند، روح از اینجا تحول را شروع میکند و پایه تحول هم از اینجا شروع میشود و بعد هم نتیجه اش را در آخرین نقطه خواهد گرفت.

در جلسه قبل بحث کردیم که قرآن میفرماید روح در اینجا از یک نقطه شروع خواهد کرد، آن وقتی که انسان به خود بیاید، تقریبا اول بلوغ یا یک مقدار جلوتر از بلوغ که انسان کم کم خودش فکر بکند و برای خودش به اصطلاح تعیین مسیر کند، برای خودش یک معتقد تعیین کند، مقصد تعیین کند و عقیده تعیین کند. خلاصه آن وقتی که انسان برای خودش در زندگی دنیوی خط مشی به صورت عقاید و اعمال تعیین میکند، از همان زمان تمام انسانها شروع میکنند به تحول.

جلسه سوم

سلسله مباحث معـــاد از استاد فرزانه حضرت آیت الله محمد شجاعی (مد ظله العالی)

موضوع بحث: سیر تکاملی از طریق صراط مستقیم و صراط های دیگر

 

بسم الله الرحمن الرحیم

اهدنا الصراط المستقیم، سوره حمد آیه ۶

در مرحله اول گفتیم که با تدبر در آیات قرآن کریم و دقت در آیات و همچنین نکاتی که در فرمایشات رسول اکرم (صلوات الله علیه) و ائمه معصومین(علیهم السلام) هست، هر کسی که در نکات آیات و روایات دقت کند، مسئله معاد بر یک اصل اساسی متکی است که قرآن کریم خواسته هر کسی خودش با تدبر به هر نحوی که فکرش کار میکند آن اصل را بشناسد که آن عبارت است از اصل بقاء و تحول موجودات که شرح دادیم.

حالا ادامه بحث: قرآن میخواهد متوجه کند که هیچ چیز در خلقت نابود نمیشود. مسئله نابودی در خلقت نیست که نابود مطلق باشد و یکباره از صفحه وجود برچیده شود و معدوم واقعی و مطلق شود. به جای نابودی و معدوم شدن، عوض شدن و تغییر صورت دادن است. نه تنها انسان اینگونه است بلکه همه موجودات اینطور هستند. اول به موجودات دیگر نگاه کن، ببین که نابودی نیست و تحول است و بعد از آن انسان را هم مثل موجودات دیگر حساب کن. انسان هم از صفحه وجود نابود نمیشود، از بین نمیرود، این یک اصل مسلم علمی است که نابودی نیست، آنچه که هست عبارت است از تغییر صورت دادن. بعد از اینکه این اصل را میگوید، میفرماید: در مسئله تحول و تغییر صورت دادن زیاد دقت کنید، نگاه کنید ببینید تحولی که در خلقت است چگونه است و از آنجا به مسئله معــاد پی ببرید. بعد از باب مثال عنوان کرد که کسانی که میگویند روح که از بدن مفارقت کرد و بدن انسان به صورت مواد خاکی درآمد، خیال میکنند انسان معدوم شده. اینطور نیست، بلکه جزئی از وجود انسان بنام روح در عالم دیگری باقی است و قسمت دیگر به صورت ذرات خاکی باقی است و هر دو متحول هستند و عوض میشوند، هم روح عوض میشود هم بدن، این تحول و عوض شدن یکبار هم نیست. تحولات بعد از تحولات خواهد آمد که منجر خواهد شد بر اینکه دوباره در جایی انسان سر برآورد، اما با انسان اول خیلی فرق میکند، دارای احکام جدید، آثار جدید و بالاخره خصوصیات جدید خواهد بود. بالاخره نابود نمیشود و از جایی سر در میآورد. اینها خلاصه عرائض دو جلسه قبل بود.

جلسه دوم

سلسله مباحث معـــاد از استاد فرزانه حضرت آیت الله محمد شجاعی (مد ظله العالی)

موضوع بحث: تکوینی بودن و حکمیت معــاد

 

بسم الله الرحمن الرحیم

در جلسه گذشته گفتیم که قرآن معاد را متکی بر این اصل یا اصولی میداند که در اولین مرحله انسان متوجه همان اصل یا اصول بشود تا یک نتیجه و برداشت صحیحی از معاد برایش داشته باشد. اصلی که گفتیم، اصل بقاء موجودات و تحول موجودات است که قرآن کریم با بیان مثالهای مختلف میخواهد انسانها را متوجه بر این مسئله بکند و معاد را هم متکی بر اصل بقاء موجودات و تحولاتی که روی هر موجود خواهد آمد، میداند.

در جلسه گذشته گفتیم که مسئله معاد یک مسئله مورد نزاع است و قبل از اینکه این مسئله روشن شود، شنیده اید که بین علماء و فلاسفه، این مسئله که معاد، معاد روحانی است یا جسمانی، آن هم روحانی به چه معنا و جسمانی به چه معنا اختلافاتی هست. آنطور که قرآن تصویر میکند، برای نزاع هم زمینه ای باقی نمیماند. قرآن در مرحله اول میخواهد ما را متوجه کند که ای انسان تو اول به این مسئله متوجه شو که تو به هر گوشه ای از خلقت نظر بیاندازی و دقت و تدبر عمیق بکنی، ذره ای نمیتوانی پیدا کنی که از صفحه وجود هستی، به صورت واقعی نابود شود و از بین برود. مسئله نابودی تنها برای انسان نیست. شما نمیتوانید اساسا هر چه که موجود است و به اصطلاح صفت موجود را داشته باشد، پیدا کنید که پا به عرصه عدم بگذارد و یکسره از صفحه وجود برچیده شود. در خلقت نابودی نداریم. هر ذره ای را هم که حساب کنید، نابود نمیشود. آنچه که هست و ما ممکن است نابودی تصور کنیم، عبارت است از تغییر صورت و تحول و تبدل.